naghiling sya nin mga maráot na mata.
Suminakat su cura sa púlpito asin nagsermon giráray dapit sa Purgatorio, asin su mga mamirisos nagpangruluwas ulí sa nagkakatirimosan tangáning ilimos sa sarong misa.
Alágad pabayaan nyató an mga kalag na penitente asin satuyang hinanyogon an olayólay ni Don Filipo asin ni gurang Tasio, na naghehélang sa saiyang daing kataid na kamálig. Nagkapira nang aldaw na dai nakakahalé sa higdaan su pantas o su mangmang, huli sa sarong kamatean na nagnganganang magnganá.
"Talagang dai ko maaraman kun súkat ko ikang bateon huli ta inakó ninda na bomotas ka sa saímong katongdan; kan énot, kan magbinongog su gobernadorcillo sa ganan kan kadaklan, an paghágad kaiyan (100-a) sarong bagay na matanos; alágad ngunyan dai magkakanigó huli ta ika nasa-pakikibaka sa Guardia Civil. Sa panahón nin labanan dapat magdanay sa saiyang kamugtakan an namamayo.'
"Ohó, alágad, dai kun ipinapabákal kan general an saiyang sadiri," an simbag ni Don Filipo; "nakakaisika na kan sominonod na aga pinaruluwas kan gobernadorcillo su mga soldados na nagkadarakop ko, asin ta habó syang humiró minsán sarong lákad. Dai akong anó man na magigibo kun dai nin pagóyon an sakong pamayo."
"Kun ika lang na saró, talagang dai, alágad kun pangangatigan ka kan kadaklán dakol an saímong mahihimo. Súkat mong inurawa an bahigay na ini sa pagtao nin panganinohan sa ibang mga banwaan. An katanosan kan banwaan nangingibabaw sa makangingísing kapangyarihan kan gobernadorcillo; kapinonan ito nin sarong marhay na ádal asin ta saímong sinayang."
"Alágad anong mahihimo kong gibohon laban sa katiwalaan nin mga makukurabon? yaon si Ginoong Ibarra, na suminakay sa paniwalá nin kadaklan. Pighohoná nindo naniniwalá sya sa excomunion?"
"Nagkakalaen an saindong pagkamugtak: si Ginoong Ibarra boot na magtanom, alágad tangáning makapagtanom kaipuhan an pakibágay asin sumonod sa dai tibáad; an saimong katongdan magparigon asin tangáning makapagparigon kaipuhan an karigonan asin an pagtúlak. Saró pa, an pakikibaka dai dápat ihampang sa gobernadorcillo; dápat síring kaini an katagá nin ta-
