su bílog nyang láwas. May námateng nagsákat sa hagyanan, dangan sarong tingog na bago, tingog nin lalaki. Garo baga sa galing an tingog na iniho, naulian su daraga sa saiyang pagkamongnon, asin dominalagan, na tominago sa oratorio na namumugtakén kan mga santo. Nagngisi su duwang magsingaki, asin nadangog pa ni Ibarra su tanog kan binabaratan na pinto.
Nanglulungsi, mabagsikon su hinangos, dinoonan kan daraga su saiyang daghan na nagkukurabkutab asin nanghimaté. Nadangog nya su tingog, itong tingog na dai pa nahaloy sa pangatorogan lamang nadangog; ipinaghapot sya. Rongaw baga sa kaogmahan, hinadokan kan daraga su pinakaharaning santo, si San Antonio Abad, !santong magayagaya kan nabubthay pa asin magayagaya man sa saiyang ladawan na kahoy, sa giraray may mga magagayon na mga parasugot! Dangan hominanap nin lohd, su sa cerradura, tanganing makita asin mapagsorosirip sya: naghohoyomhoyom su daraga asin, kan haleon sya kan saiyang inaon sa pagsisirip na ito, kominopo sa liog kan gurang, asin pinasororosorondan nin hadok.
“Pero, tonta, anong nangyayari saimo?” sa kahurihurihi nakapagsabi man giraray su gurang, kasabay an pagpahid nin sarong patak na luha sa saiyang nangdidiklom nang mga mata.
Nasopog si Maria Clara asin linipodan su mga mata kan saiyang bilogon na takyag.
“Hala manamnosamno ka madya!” an sabi pa kan gurang sa sarong maogmang tingog. “Alintanang nakikiolay sya sa saimong ama mapadapit kan saimong... madya asin hare pagabala.”
Nagpabayaé su daraga na kabiton sya siring sa sarong (68) asin duman namarat sinda sa saiyang lalaman.
Madagkang naghohoronhoron si Capitan Tiago kasi Ibarra, kan domdolok si Tia Isabel na haros nagogoyod su saiyang makoina, na nakalakop su paghiling, maliban lamang sa mga tawo...
Anong sinabi kan duwang pusong ito, na nagolay-olay sa tataramon nin mata, na orog pa karahay ki kan sa ngoso, tataramon na ipinagkaogdan sa kalag tanganing dai makaribaraw kan otok (69) nin pakamaté? Sa mga hidaleng iyan, kun an mga nasasaisip nin duwang mga mamongayang mga linalang naglili-
