daw an nakalípas sa rongaw.
Ngunyan na banggi, máging huli ta su mamondong áwit ni María Clara pinaabot saiya kan pagkaharani kan harong ni Capitán Tiago, máging huli ta su dati nyang mga áwit nagkapurukawan nin ibang mga kantahon, maging anó man an dahelan, pindnan ni Sisa na awiton kan saiyang mahamis asin malumbay na tingog su mga kundiman kasu sya nagkakahinaraga. Nadadangog sya kan mga soldados asin dai minakaraalo; !ay! an mga tono na ito nagpapakapikaw nin mga kasoanoy pang giromdom, giromdom kan panahén na dai pa nagkakararatakan.
Nadangog man ito ni Doña Consolacion sa pagbabarodi saiya, asin kan maaraman kun siisay su nagaawit.
“!Sumakat tolos mansana!” nagboot pakalipas nin nagkapirang hidalé nin pagisipisip. Sarong bagay siring sa hoyom, nagluluwas sa saiyang mamarang ngabil.
Dinara si Sisa, na ominatibang daing karibarawan, dai nagpahiling nin pagtaka, dai man nin pagkatakot; garong dai syang nakitang señora. Nalugadan kaini su kaabhawan kan Musa na muyang makasadol nin kagalangan asin katakutan.
Bominahon su alfereza, sininyasan su mga soldados tanganing magpangharalé, asin pakahingabita su latigo kan saiyang agom, sinabihan su rongaw sa makatakot na tingog:
“!Vamos, magcantar ikao!”
Katalagahan na dai ito masabotan ni Sisa asin an daing ini pakasabot nakapalopo kan saiyang kaangotan.
Saro kan mga marhay na cualidad kan ginang na ini iyo an paghinguha na magi syang daing pagalamaam kan tagalog, o minsan na lamang magsagin dai tatao kaiyan, tinataram sa orog kasalang bulanos; sa bagay na ini magkakaigwa nin tanda na sya sarong tinay na orofea, siring sa dayaday nyang sinasabi. Asin !marhay an ginigibo! huli ta kun pinapasakitan an tagalog, dai nakakaligtas an kastila, maging mapadapit sa gramatica, maging manongod sa paghilwas. Asin minsan siring su saiyang agom, su mga silla asin su mga zapatos, lambang sar6o ibinugtak sunod sa mahihimo sa pagtokdo saiya! Saro kan mga tataramon na nakakapagal saiya nin marhay labi pa ki Champollion su mga geroglifico, iyo an tataramon na Filipinas.
Pinagsasabi na kan sominonod na aldaw kan pagka-
