Sa mga horas na ini nagdadaratong na, lunad sa mga carromata, sa mga calesa okun sa mga carruaje, su mga kadudugo, su mga kaugay-nin-boot, su mga dai midbid, su mga parasugal dara su saindang pina- kamarhay na gakod na mga manok, sinakong bulawan, mga handang ibugtak sa panganib an saindang mga dai tibdad, sa ibabaw nin mga tapéteng gadahon (348) okun sa laog kan bulangan.
“Igwang limang pulong (50) pisos na sohol (349) sa alférez borobanggi!’”’ an hinghing nin sarong sadit asin bonogbonogon na lalaki sa mga bagong datong; “madigdi asin mabangko si Capitan Tiago; kagwalong ribo an dara ni Capitan Joaquin. Magkakaigwa nin liam-pu (350): kakapitalan nin sampolong ribo ni Int- sik Carlos. May madirigdi na mga darakilang tahur na haralé sa Tanawan, sa Lipa asin sa Batangas, si- ring man sa Santa Cruz. !Maluwas na en grande, ma- luwas na en grande! Alagad magchocolate kamo, ngunyan na taon dai kita uubakan ni Capitan Tiago siring kan sarong taon: tolo (3) sanang misa de gra- cia an saiyang ginastohan asin igwa ako nin mutya sa cacao. Asin komosta su familia?” ;
“!Marhay, marhay! salamat!” an simbag kan mga kahimanwa; “asin si Padre Damaso?”
“Si Padre Damaso masermon pagkaaga asin pag- kabanggi makikisugal satuya.”
“!Lalong marahay, lalong marahay! Kun siring, dai nanggad nin pagalaman!”
“!Segurong, segurong seguro kita! Laen pa kaini, minabutas si Intsik Carlos!” (351)
Asin su hiro kan bonogbonogon na lalaki garo baga sa nagbibilang nin kuwarta kan saiyang mga muro.
Sa luwas kan banwaan, iyong ginubing kan mga taga-bukid asin kan mga paraoma okun mga kasama su pinagkamarhay nindang mga gubing sa pagdara sa harong nin mga kapitalistang kabarakas nin mga ma- nok na mga alimahog na gayo, mga upon, mga usa, mga bayong; mga kahoy na igatong irinulunad kan iba sa mga magagabat na mga careton, su iba man mga bingang-kahoy, mga luuyluuy, su mga bibihiran magturobo sa kadlagan: su iba may mga darang biga na haralakbang su dahon, mga tikas-tikas na mapupu- la an kiray na isasamno sa mga tata kan mga ha-
