acera. !Pira daw na mga babaye an dai nagkakawaraltakan kan saindang mga chinelas na bordado sa laboy na ito! Dangan nakikita na pinagpipisonan su mga lansangan nin nagkakataraytay na mga bilanggo, na mga karos su payo, na mga nagugubingan nin mga Gubing na haralipot an manggas asin nin mga kataingan (95) na abot sa tohod na may bilang asin titik (96) na bughaw; sa mga bitis may mga talikala na haros nagkakabororobodan nin mga maating yamit tanganing bakong makolog na marhay an tinagistagis okun, sakalé, tanganing dai mamateng marhay an lipot kan batbat: duwaduwa su pagkatarakod; roloto na kan tala-init, pinagruruluya na huli kan saldang asin dahel sa kapagalan, pinasasakitan asin binabanog nin sogkod nin sarod man na bilanggd na, sakalé, namomongayahan, kun nakakatao man nin pasakit sa iba. Mga haralangkaw an tindog kan mga tawong ito, mga malipungaw na gayo su saindang mga pamandok, na dai nya nakikitang moninong sa liwanag nin sarong huyom-hoyom; alagad minasilyab su saindang mga alinawnaw, kun hinohugpaan sa abaga kan naghahagrob na sogkod, kun inaaponan sinda nin sarong minalabay nin popod nin tabako na domogdomog nin kadikit asin paraspas nang gayo; pinoporot kan pinakaharaning bulanos asin tinatago sa saiyang salokot; su iba napapatingara na sana nin kahihiling sa ibang mga nagaaragi kaiba an pangbihirang panglawog. Baga nadadangog pa ni Ibarra asin nangongoroykotoy huli kaidtong sarong pangyari na nakatala sa saiyang sa aking pagisip: sarong odto asin nagaatakatak na gayo su init. Sa lindong nin sarong kareton na kahoy napapahigda an saro kan mga ito daing pagkatawo, moromuklat nin kadikit su mga mata; sarong higdaan na kawayan pinagpapakarhay nin duwa katawo, daing ongot-ongot, mayong kasingpilan sa boot, daing ngoso-ngoso, siring sa inaakalang ugalé kan mga taga-duman. Sakalé, minasabi sa sainda mansana: “ngunyan ika, sa aga kami man.” Nakakalakop su mga tawo na dai lamang ito pinagmangno, naghuhumari sinda; su mga babaye minaralabay, hinihiling ito asin minapadagos kan saindang lakaw; bako itong bihirang mangyari, nagpanagas na su mga puso; nagdadaralagan su mga lunadan, su mga sirang kan tala-init na itong masaga sa langit na daing dampog, minaalagéag sa barnisadong lawas kan sinabi nang
