El Filibusterismo/3
haralabang tokon sa pagtantan kan linilikoan na itinotoro kan timon. Nakakaarog sa sarong veterano na
pakatapus na makapagkanoro (6) sa mga tawo sa mapanganib na labanan, sa saiyang pagkagurang nakaataman nin sarong barobata na masaringgawan asin
hogakon.
Asin si Dona Victorina, na iyo sanang babaye na nagtutukaw sa pangkat nin mga europeo, makakapagsabi kun su Tabo hogakon na masuhayon asin masaringgawon. Si Dona Victorina, na sa giraray makukurabon, pinaglalanghadan su casco, mga baroto, mga balsang nyog, mga indio na nagsasarakay, asin laban sa mga nagraralaba asin sa mga nagpaparirigos na nagpapakaribaraw saiya kan saindang kaogmahan asin kaparalyakan! Oho, mapapakarhay an panakay kan Tabo kun dai nin mga indio sa salog, mga indio sa bansa, ohoI kun dai nin mga indio sa kinaban, dai nagmamangno mga indio su mga timonel, mga indio su mga dumagat, mga indio su mga maquinista, mga indio su siyam na polo may siyam (99) na kabtang kan mga sakay asin india man sya kun karoson su saiyang paputi asin lubaan sya kan saiyang maabhaw na bata. Kan agang ito, dai nin nangyaring makatagal ki Dona Victorina, ta su mga sakay na mga kabilang sa pangkat dai saiya nangataman na gayo, asin dai sya nagkulang nin pangatanosan huli ta pagisipisipon nindo: duman may tolong fraile na lubos na gayong mga naniniwala na an gabos malakaw nin pabaliktad kun sinda lumakaw nin tanos; sarong daing kapagalan na si Don Facundo na moninong an pagtorog, namomongayahan kan saiyang mga mokna; sarong matibay na manunurat na siring ki Ben-Zayb (kabalanggadohan kan Ibanez) na nagloloba na sa Manila nagiisip an mga tawo huli ta sya nagiisip; sarong canonigo na siring ki Padre Irene na minatao nin kintab sa kapadian kan saiyang mahimulang lawog na bagong, na namumugtakan nin sa judiong dongo asin su saiyang sotanang sukla (7) mapadegarbong tabas asin dakol na mga botones; asin sarong mayamanon na joyero na arog ki Simoun na inaakalang taga-paghapotan asin taga-pagsadol kan gabos na mga gawe-gawe kan Saiyang Kahalangkawan, an Capitan General, isipisipon nindo na magkanagboan an mga pangkat na ini na mga sine quibus non (8) kan bansa asin dai nawili an boot sa sarong renegadang filipina